HPPD co to jest i co dalej?

HPPD (ang. Hallucinogen Persisting Perception Disorder) to objawy zaburzenia postrzegania związane najczęściej z przyjmowaniem substancji halucynogennych. Są to złudzenia wzrokowe w postaci błysków światła, rozmazania konturów, albo „powidoków”, lub „widzenia” świetlistych konturów przedmiotów; czasem objawy przybierają postać złożonych złudzeń lub halucynacji wzrokowych. Często trwają pomimo pełnej abstynencji od używania halucynogenów (głównie LSD, DMT, marihuany, MDMA, benzydaminy), upośledzając w znacznym stopniu funkcjonowanie. Wtedy zaczyna się problem kliniczny.

Mam kilku pacjentów z powyższymi objawami i stąd nasunęła się myśl opisania moich doświadczeń z diagnozowaniem i terapią powyższych zaburzeń.

HPPD to zespół objawów, nie żadna choroba!

Gdy przychodzi pacjent z opisanymi wyżej symptomami, pierwsze na co należy zwrócić uwagę, to przyczyna. Podobne objawy mogą występować w różnych jednostkach chorobowych.

Najważniejsze jest wykluczenie „somatycznych” przyczyn zjawiska. Przed próbą włączenia jakiegokolwiek leczenia należy skonsultować chorego neurologicznie (wykluczyć przede wszystkim SM i guz mózgu), okulistycznie (wykluczanie chorób oka z naciskiem na zmiany rozrostowe) i internistycznie (gównie wykluczenie chorób endokrynologicznych i metabolicznych). Gdy neurolog, okulista ani internista nie „znajdą” niczego, co mogłoby powodować objawy HPPD, można próbować podjąć leczenie, które powinien prowadzić jeden lekarz – najlepiej psychiatra, ewentualnie neurolog.

Nie ma żadnych wytycznych co do terapii „zespołu HPPD”. Piśmiennictwo w tym temacie jest bardzo ubogie. Przede wszystkim pacjent musi zachowywać pełną abstynencję od wszystkich środków psychoaktywnych, w tym alkoholu. Schematów leczenia nie ma i dalsza terapia zależy od doświadczenia psychiatry/neurologa w terapii zaburzeń wiązanych z nadużywaniem środków psychoaktywnych.

Postuluje się różne metody leczenia. Od psychoterapii i stosowania dużych dawek niektórych witamin po leczenie neuroleptykami.

Myślę, że terapia HPPD zależy głównie od pacjenta i zgłaszanych objawów, czasu ich trwania i utrzymywania abstynencji. Moje doświadczenie w tym względzie jest jednak zbyt ubogie, by wysnuwać jasne wnioski, lub sugerować metody postępowania, w literaturze w zasadzie niczego nie ma na ten temat.

U jednego pacjenta zadziała lek przeciwpadaczkowy, u innego niewielka dawka atypowego neuroleptyku. Czasem pomocne są niewielkie dawki benzodwuazepin, stosowanych krótkotrwale i w kontrolowany sposób.

Czasami pierwszym etapem jest „odtrucie” pacjenta prowadzone w ośrodku zamkniętym, rzadziej ambulatoryjnie. Stosuje się standardowe metody postępowania.

Bardzo ważna jest dobra współpraca i silna motywacja do zaprzestania używania środków psychoaktywnych; czasem warto pomyśleć o wspomagającej terapii odwykowej.

Wiek XXI nazywany jest „wiekiem uzależnień”. Substancje psychoaktywne dostępne są w szkołach, na uczelniach, w zakładach pracy; w zasadzie wszędzie. I problem nie dotyczy tylko dużych miast. Myślę, że będzie coraz więcej doniesień na temat leczenia różnych zespołów objawowych związanych tym problemem.

(Autor korzysta z doświadczeń własnych)